Page 54 - Dosta Doğru Dergisi 2. Sayı
P. 54
«Es-Sâdık Ca’fer bin Muhammed ahkâm ve ahlâk konularındaki ilimdir. yüce hakikatlere hayran olup kaldılar.»
- radıyallahu anh - buyurmuşlardır ki: Diğeri ağyardan gizlenmesi gereken ve Cüneyd Bağdâdî - kuddise sirruh -
Allah’ın kelâmı dört cins kelâmdan iba- sadece mârifetullaha sahib kimselere
rettir: tahsîs edilmiş ilimdir. der ki:
«Bizim ilimlerimiz, dürülmüş sahî-
1 — İbâre, Bazı ârifler dediler ki:
2 — İşâret, «Bu ilimden nasibi olmayanların felerden muktebesdir. Onların da, an-
3 — Letâaif, şû-i hâtimeye dûçar olmalarından, yâni cak hâşiyelerinden söyleriz, yani etra-
4 — Hakaaik. imansız gitmelerinden korkarız. Mâ- fından konuşuruz. Aslını öğrenmek
İbâre avâma, işaret havâssa, letâaif rifet ilminin insana kazandıracağı fay- için yoluna girmek lâzımdır.»
evliyâya, hakaaik de enbiyâya mahsuş- danın enazı, müşahedeye ermese bile
dur.» inkârdan kurtulmaktır. Yine, mârifetin Bu mânâda şöyle bir şiir inşâd etti-
İmam Ebû Abdillah Muhammed kemâline ermese bile âczini itiraf ede- ler (Meali):
bin Îsmâîl el-Buhârı, «el-Câ- mi’us- bilmek faziletine sahib olur, teslimiyyet
Sahîh» inin «Kitâbetu’l-ilm» bâbmda halkasına bağlanır. Burası, mü’minlerin «Onlar öyle bir cemaattir ki aşka
rivayet ediyor: tevhide erdikleri yerdir. Bu sayede müs- düşmüşler, yeryüzünde istikamet üzre
Bize Muhammed bin Sellâm tahdis lümanlar düşmandardan emin olurlar, olmuşlardır.
etti ve dedi ki: Bize Vekî’ Süfyân’dan dinlerinde bidatlerden kurtulurlar.»
haber verdi, o da Mutarrif ’den, o da Yine büyükler dediler ki: Onların himmetleri o kadar yüksek-
Şa’bi’den, o da Ebû Cuhayfe’den rivâyet «Sadef içinde gizli ilim, ağyârdan tir ki, Allah’dan gayriye nazar etmezler.
etti. Ebû Cuhayfe diyor ki: Ali - Radi- saklanan esrar bu taifeye mahsusdur.
yallahu Anhe, «Yanınızda bir kitâb var Buna, hizmetleri neticesinde hikmetin Onlar haya, ilim, hilm, takva de-
mı diye sordum. O da Allah’ın ki- tâbın- semeresi olarak nâil olmuşlardir. Buna nizleri, sehâvet, izzet, şükür ve hamd
dan başka kitâb yok, dedi. Yahud, «Biz- ancak mücahede deryasında dalgıç denizleridirler. Yani onların vücud
de bulunan Allah’ın müslüman kuluna olanlar nâil olurlar. Bu seadete ancak âlemleri bu güzel hasletlere vatan, ol-
verdiği fehmdir. Yahud şu sahifede bu- müşâhedât ile seçilenler, Allah’dan gayri muşlardır.
lunandır, dedi. Dedim ki: Bu sahîfede her şeyi terkedip O’nunla izzete erenler
ne vardır? Ali cevab verdi: «Diyet, esirin nâil olmuşlardır. Allah’a karşı büyükle- Onlar safa, aşk ve sıdk madenidirler.
âzâd edilmesi, bir müslümanın kâfire nenler bunları inkâr ederler ve yüz çe- Bu sebeble Cenâb-ı Hakk’ın gayb hâzi-
bedel olarak öldürülemeyeceği» konu- virirler.» neleri onlara birbiri ardınca açılmakta-
lan vardır» dedi. Şeyh, Şihâbuddin Ebû Hafs Umer dır.
İmam Buhârî, el-Câmi’us-Sahîh’inin es-Sühreverdl -kuddise sir- ruh- der ki:
Hıfzu-ilm bâbında yine rivâyet eder ki: «Allah dostlarının ilimleri vecd es- Onların gönül mecralarına durma-
Bize İsmâil tahdîs edip şöyle dedi: Bana nasındaki İlâhî ilhamlara dayanır. Bu dan akmaktadır. Sabâ rüzgârı estikçe
kardeşim- rivâyet etti, İbn Ebi Zi’b’den, ilimler mârifet ehillerine mahsurdur. selâm olsun onlara. Mes’ud bir sabah
o da Ebû Saıd’il Makburi’den, o da Ebû İncelikleri işaretler üzerinde toplanmış- doğuşunun tebessümünden önce sabâ
Hüreyre’den rivâyet etti. Ebû’Hüreyre tır. Onlar ibârelere sığmaz. Bunlar bu müjdesi estikçe selâm olsun onlara.»
diyor ki: . zatların rûhlarının Hakk’a ülfet ve ün-
— Rasûlullah -Sallallahu Aleyhi ve siyet etmesi Sebebiyle kendilerine ve- Şeriatta, «müteşâbih» kelimele-
Sellem - den iki kab dolusu ilim belle- rilmiştir. Onların nâil olduğu hakikat- rin hükmü, sahâbenin, tâbiinin, tebe-i
dim. Birini size yayıyorum. Eğer ötekini ler eltâf-ı sübhâniyye deryasındandır. tâbiînin ve onlardan sonraki selef-i sâ-
açacak olursam şu boynum kesilir.» Onların ilimlerinin inceliklerine takılıp lihinin icmâı ile, sahîh haberlerle, âyet-
Buhâri şerhlerinde naklederler ki: da anlamayan ve bu sebeble inkâr eden lerin delâletiyle herkese’ farz: ve lâzım-
Ebû Hüreyre’nin birincisiyle muradı, niceleri perişan oldular. Niceleri ise o dır. Bütün kulların derecelerine göre
hükümler konulmuştur. Bu ibâreleri
52 | dosta doğru anlayıp hakikatlerine riâyet edişlerine
göre kullara derece derece yedi vazife
düşmektedir:
1 — Takdis.
2 — Tasdik.
3 — Âczini itiraf.
4 —Anlamadığı şeyleri diline
dolayıp ileri geri konuşmaktan sakın-
mak.
5 — Müteşâbihât hususunda ak-
lına fikrine göre, konuşmaktan sakın-
mak.
6 — Cenâb-ı Hakk’ın zâtı üze-
rinde düşünmekten bâtını muhâfaza
etmek.
7 — Mârifet ehillerine teslim
olmak, sohbetlerine devam etmek. Bu
işlerin izahı aynı zamanda burhanıdır:
Bunları Huccetü’l-îslâm el:Gazzâli
Hazretlerinin «İlcâmu’l-avâm ‘an il-
mi’l-kelâm», yani avamın kelamı ilmin-
den men’edilmesi adlı kitâbından ve
diğer kaynaklarımızdan istifâde ile îzâh
edelim:
ağustos 2013
